چارچوب COBIT و ITIL
قسمت دوم
اصول چارچوب COBIT
COBIT مدلی است برای راهبری فناوری اطلاعات. مفهوم اساسی چارچوب COBIT آن است که کنترل روی فناوری اطلاعات از راه توجه به اینکه اطلاعات باید هدفها یا الزامات تجاری را پشتیبانی کند، ایجاد میشود.
چارچوب COBIT در سه سطح در نظر گرفته شده است: در سطح پایین، فعالیتها و وظایفی وجود دارند که برای دستیابی به نتایج قابل اندازهگیری مورد نیاز هستند. فعالیتها یک چرخه عمر دارند در حالی که وظایف بیشتر گسسته هستند.
سپس فرایندها در یک لایه بالاتـر به عنوان مجموعهای از فعالیتها و وظایف تعریف شدهاند. در بالاترین سطح که بیشتر مورد توجه COBIT است، فرایندها در یک حوزه جمعآوری شدهاند. بنابراین چارچوب COBIT از نظر مفهومی میتواند از سه بعد در نظر گرفته شود:
- معیارهای اطلاعات؛
-
- منابع فناوری اطلاعات؛
- فرایندهای مربوط به فناوری اطلاعات.
چهار حوزه گستردهای که در COBIT در نظر گرفته شدهاند عبارتند از برنامهریزی و سازماندهی، ایجاد و پیادهسازی، تحویل و پشتیبانی، نظارت.
بدینگونه که در حوزه برنامهریزی و سازماندهی، استراتژی و تاکتیکها و نگرانیهای مربوط به شناسایی IT را میتوان برای دستیابی به هدفهای تجاری به بهترین شکل جمعآوری کرد. در حوزه ایجاد و پیادهسازی برای شناخت و ایجاد استراتژی فناوری اطلاعات، امکانات باید شناسایی، توسعه یافته و یا ایجاد شوند. در حوزه تحویل و پشتیبانی، تحویل به موقع و ارائه خدمات مورد نیاز، مورد توجه قرار میگیرد و فرایندهای پشتیبانی مورد نیاز باید راهاندازی شوند. در حوزه نظارت، تمامی فرایندهایIT لازم است که به طور منظم از نظر کیفیت و مطابقت با الزامات کنترل، مورد ارزیابی قرار گیرند.
چگونه COBIT را به سازمان معرفی میکنید؟
COBIT معمولا فعالیتهای تأیید شدهای را برای مدیریت و کنترل منابع اطلاعاتی و فناوری اطلاعات، ایجاد میکند. COBIT برای سه گروه طراحی شده است:
– برای مدیران: COBIT کمک میکند که تعادل را بین ریسکهای سرمایه گذاری و کنترل آنها در اغلب محیطهای غیر قابل پیشبینی برقرار میکند.
– برای کاربران: COBIT کمک میکند که اطمینان یافتن از امنیت و کنترل خدمات IT ارائه شده، توسط گروههای داخلی و شخص ثالث.
– برای ممیزان: COBIT کمک میکند که مستند کردن و ارائه نظرات و عقایدشان در مورد کنترلهای داخلی فناوری اطلاعات برای اطلاع و آگاهی مدیران، مؤثر باشد.
در نتیجه برای معرفی COBIT در یک سازمان باید آن را به سه گروه افراد یاد شده در سازمان معرفی کنیم و آنها را از فواید COBIT آگاه سازیم.
برای پذیرش COBIT چه کسانی باید تحت تاثیر قرار گیرند؟
COBIT در اصل، یک چارچوب برای مدیران فناوری اطلاعات و ارتباطات یک سازمان است. بنابراین، مدیران به ویژه ایجادکنندگان خط مشی فناوری اطلاعات نقش مهمی را در پذیرش و ایجاد COBIT در سازمان ایفا میکنند.
علاوه بر مدیران عامل، مدیران اطلاعات و کمیتههای راهبردی، افراد کلیدی دیگری شامل مدیران اجرایی، صاحبان فرایندهای تجاری و مدیران اصلی نیز باید COBIT را بپذیرند.
چرا یک سازمان باید COBIT را بپذیرد؟
دلایلی که مدیران و تصمیمگیرندگان اصلی را به پذیرش COBIT تشویق میکند، عبارتند از:
1. به دلیل مشکلات تجربه شده توسط سازمانها.
2. نیاز مدیران به نظارت بر منابع سازمان.
3. با کنترل منابع فناوری اطلاعات، هزینه کل ارائه خدمات آن ممکن است کاهش یابد.
4. COBIT ترس و نگرانی و عدم اطمینان مدیران را نسبت به برآورده نشدن هدفهای تجاری کاهش خواهد داد.
5. اطمینان یافتن از اینکه سازمان مطابق با قوانین کاربردی و قابل اجرا است.
6. ایجاد و برقراری ارتباطات بهبود یافته بین مدیران، کاربران و ممیزان با به کارگیری COBIT.
7. COBIT چارچوبی را برای شناسایی ریسکهای مرتبط با فناوری اطلاعات و ارزیابی و کنترل آنها ارائه مینماید.
8. برخی سازمانها با به کارگیری COBIT، ممیزیهای یکپارچه و سراسری، خود را بهبود دادهاند منبع شماره 4 .
حوزه و محدودیتهای COBIT چه هستند؟
برای اینکه COBIT به طور موفق اجرا شود، هر کسی باید بداند که COBIT چیست، برای چه به کار برده میشود و چه کاری میتواند انجام دهد؟ در این زمینه چندین نکته وجود دارد:
1. COBIT روشی جدید برای تفکر است.
2. COBIT چارچوبی است که باید متناسب با سازمان باشد.
3. COBIT باید به عنوان یک منبع مدیریت، کنترل و ممیزی به کار برده شود.
4. کارکنان اصلی باید برای دستیابی به یک پیادهسازی موفق، از COBIT آگاه باشند و آموزش ببینند.
چگونه COBIT را در سازمان اجرا کنیم؟
پذیرش موفق COBIT به آموزش احتیاج دارد. پس از معرفی COBIT در سازمان، برای اجرای آن، ابتدا مسئولان اصلی باید آشنایی کامل نسبت به آن داشته باشند و آن را بپذیرند. پس از تأیید، لازم است که COBIT در نظامنامه، خط مشی و روشهای اجرایی به عنوان یک مدل مناسب مشخص شود و سپس از راه فرمهای نام برده شده در زیر، ارزیابی ریسک و برنامهریزی ممیزی انجام گیرد.
فرمها عبارتند از:
– فرم فعالیتهای پیش ممیزی: شناسایی اینکه آیا فعالیتهای ممیزی مرتبط با فرایند فناوری اطلاعات در حوزه پیش از ممیزی قرار میگیرد؟ این فرم توسط تیم ممیزی تکمیل میشود.
– فرم خلاصه گزارش بخش: شناسایی فرایندهای مربوط به فناوری اطلاعات که با اهمیت بیشتری مورد توجه قرار گیرند. این فرم توسط مدیران بخشها تکمیل میشود.
– فرم ارزیابی ریسک: کمک به تیم ممیزی در شناسایی فرایندهای مربوط به فناوری اطلاعات در جایی که ریسک وجود خواهد داشت. این فرم توسط تیم ممیزی یا مدیران یا به طور مشترک تکمیل میشود.
– فرم گروههای مسئول: برای شناسایی کسانی که هر فرایند مربوط به فناوری اطلاعات را انجام میدهند و کسانی که مسئول نهایی هر فرایند هستند. این فرم توسط تیم ممیزی با مشارکت مدیران بخش ممیزی شونده تکمیل میشود.
نتیجهگیری
فناوری اطلاعات یک بخش جدایی ناپذیر از تجارت است و راهبری آن یک بخش جدایی ناپذیر از مدیریت سازمان است. در راهبری فناوری اطلاعات نقشها و مسئولیتها باید به طور واضح مشخص شوند و کمیتههایی مثل کمیته راهبری (در سطح اجرایی) و کمیته استراتژی (در سطح مدیریتی) تشکیل شده، سپس یک طرح برای اجرا و پیادهسازی راهبری، مثل COBIT لازم است. برای انجام راهبری کارهای زیر باید انجام گیرد:
– تهیه چارچوب سازمانی مدیران
– هماهنگی استراتژی فناوری اطلاعات با هدفهای تجاری،
– شناخت ریسکها،
– تعریف و شناسایی سطوح فرایند،
– شناسایی عدم انطباقها و مغایرتها،
– توسعه استراتژیهای بهبود،
– ارزیابی نتایج.
این کارها تا بهبود کامل تکرار میشود.
(سایت MBA دانشگاه صنعتی شریف نویسنده نامشخص، که از منابع ذکر شده در ردیف 2 فهرست منابع، استفاده نموده اند.)
تاریخچه و COBIT 2019
COBIT یک چارچوب مدیریت فناوری اطلاعات است که توسط ISACA توسعه داده شده است تا به کسب و کارها برای ایجاد، سازماندهی و اجرای استراتژی های اطراف مدیریت اطلاعات و حکمرانی کمک کند.
COBIT یک چارچوب مدیریت فناوری اطلاعات است که توسط ISACA توسعه داده شده است تا به کسب و کارها برای ایجاد، سازماندهی و اجرای استراتژی های اطراف مدیریت اطلاعات و حکمرانی کمک کند.
برای اولین بار در سال 1996 منتشر شد، COBIT (اهداف کنترل برای اطلاعات و فن آوری های مرتبط) در ابتدا به عنوان مجموعه ای از اهداف کنترل فناوری اطلاعات طراحی شده بود تا به جامعه ی حسابرسی مالی کمک کند تا به رشد محیط های فناوری اطلاعات بپردازد. در سال 1998، ISACA نسخه 2 را منتشر کرد که چارچوب را گسترش داد تا خارج از جامعه حسابرسی مورد استفاده قرار گیرد. بعدها، در سال 2000، ISACA نسخه 3 را توسعه داد که تکنیک های مدیریت فناوری اطلاعات و مدیریت اطلاعات را که در چارچوب امروز یافت شده بود، به ارمغان آورد.
COBIT 4 در سال 2005 منتشر شد و پس از آن COBIT 4.1 در سال 2007 منتشر شد. این به روز رسانی شامل اطلاعات بیشتر در زمینه مدیریت اطراف فناوری اطلاعات و ارتباطات بود. در سال 2012، COBIT 5 منتشر شد و در سال 2013، ISACA یک افزونه برای COBIT 5 منتشر کرد که شامل اطلاعات بیشتر برای کسب و کار در مورد مدیریت ریسک و مدیریت اطلاعات بود.
ISACA یک نسخه به روز شده از COBIT را در سال 2018 اعلام کرد که شماره نسخه را نامگذاری کرده و آن را COBIT 2019 نامگذاری کرده است. این نسخه به روز شده از COBIT به طور مداوم با "به روز رسانی مکرر و مایع" طراحی شده است، طبق ISACA. COBIT 2019 برای ساخت استراتژی های حکومتی که انعطاف پذیر تر، مشارکتی و تکنولوژی جدید و تغییر یافته است، معرفی شد.
چه چیزی در COBIT 2019 است؟
COBIT 2019 چارچوب برای شرکت های مدرن را با در نظر گرفتن روند جدید، فن آوری ها و نیازهای امنیتی به روز می کند. این چارچوب هنوز هم با سایر چارچوب مدیریت فناوری اطلاعات مانند ITIL، CMMI و TOGAF به خوبی اجرا می شود، که به عنوان یک چارچوب چتر برای یکپارچه سازی فرایندها در یک سازمان می باشد.
مفاهیم و اصطلاحات جدید در مدل اصلی COBIT معرفی شده است که شامل 40 اهداف مدیریت و مدیریت برای ایجاد یک برنامه حکومتی است. سیستم مدیریت عملکرد در حال حاضر امکان انعطاف بیشتری در هنگام استفاده از بلوغ و اندازه گیری قابلیت. به طور کلی، چارچوب طراحی شده است تا کسب و کار بیشتر انعطاف پذیر در هنگام سفارشی یک استراتژی حاکمیت IT.
همانند سایر چارچوب مدیریت فناوری اطلاعات، COBIT به ایجاد اهداف تجاری با اهداف IT با ایجاد ارتباط بین این دو و ایجاد یک فرایند کمک می کند که بتواند شکاف بین IT ها و یا انبارهای IT و بخش های خارجی را برطرف کند.
یکی از تفاوت های عمده بین COBIT و دیگر چارچوب ها این است که آن را به طور خاص بر امنیت، مدیریت ریسک و مدیریت اطلاعات تمرکز می کند. این در COBIT 2019 تاکید شده است، با تعاریف بهتر آنچه که COBIT است و چه چیزی نیست. برای مثال ISACA می گوید COBIT 2019 چارچوبی برای سازماندهی فرآیندهای کسب و کار، مدیریت فناوری، تصمیم گیری های مربوط به فناوری اطلاعات یا تعیین استراتژی های فناوری اطلاعات یا معماری نیست. بلکه به شدت به عنوان چارچوبی برای مدیریت و مدیریت فناوری اطلاعات در سراسر سازمان طراحی شده است. این بهتر است برای کسب و کار در نسخه به روز شده است، بنابراین سردرگمی کمتر در مورد چگونگی استفاده و اجرای COBIT وجود دارد.
اهداف COBIT 2019
طبق ISACA، COBIT 2019 به روز شد تا شامل موارد زیر شود:
فاکتورهای تمرکز و عوامل طراحی که وضوح بیشتری در ایجاد یک سیستم حکومتی برای نیازهای تجاری دارندهماهنگی بهتر با استانداردهای جهانی، چارچوب ها و بهترین شیوه ها برای تقویت ارتباط چارچوب یک مدل منبع باز که اجازه بازخورد از جامعه حکومت جهانی را برای تشویق سریعتر به روز رسانی و پیشرفت می دهد به روز رسانی های منظم منتشر شده ، راهنمایی بیشتر وابزارهایی برای حمایت از کسب و کار در هنگام ایجاد یک "سیستم مناسب حکومتداری، که COBIT 2019 را مجذوب کننده تر می کند" یک ابزار بهتر برای اندازه گیری عملکرد فناوری اطلاعات و هماهنگی با CMMI پشتیبانی بیشتر برای تصمیم گیری از جمله ویژگی های مشترک آنلاین.
COBIT 2019 همچنین مفاهیم "تمرکز منطقه ای" را معرفی می کند که موضوعات و مسائل مربوط به حاکمیت خاص را شرح می دهد که می تواند با اهداف مدیریت یا حاکمیت مطابقت داشته باشد. برخی از نمونه های این مناطق تمرکز عبارتند از: شرکت های کوچک و متوسط، امنیت سایبری، تحول دیجیتال و محاسبات ابری. محدوده های تمرکز افزوده می شوند و بر اساس روند، تحقیق و بازخورد تغییر می کنند. محدودیت هایی برای تعداد فضاهای تمرکز وجود دارد که می توانند در COBIT 2019 شامل اجزای COBIT 2019
چارچوب COBIT 2019: مقدمه و روش شناسی: راهنمای اصلی که اصل اصول COBIT را در کنار ساختار چارچوب کلی معرفی می کند.
چارچوب COBIT 2019: اهداف حاکمیت و مدیریت: یک راهنمای همراه که به مدل اصلی COBIT و 40 اهداف حکمرانی و مدیریتی غلبه می کند. هر هدف از جمله هدف آن، نحوه ارتباط آن با سازمانی و چگونگی هماهنگی اهداف آن توصیف شده است.
راهنمای طراحی COBIT 2019: یک راهنمای همراه که راهنمایی های جامع برای ایجاد یک سیستم حکومتی منحصر به فرد برای سازمان شما ارائه می دهد.
راهنمای پیاده سازی COBIT 2019: راهنمای چهارم همراه در چارچوب، که کسب و کار را از طریق اجرای استراتژی حاکمیت هدایت می کند، زمانی که توسعه یافته است. این شامل بهترین شیوه ها، راه هایی برای جلوگیری از خطرات و چگونگی ادغام استراتژی COBIT 2019 با استراتژی COBIT 5 است.
اصول و مفاهیم COBIT
یک تغییر عمده در COBIT 2019 این است که در حال حاضر بازخورد از جامعه پزشکان را تشویق می کند. شما قادر خواهید بود که راهنمای طراحی COBIT 2019 را خریداری کنید، اما در اوایل سال 2019، ISACA همچنین یک نسخه از COBIT را که در آن متخصصان می توانند نظرات خود را ترک کنند، پیشنهادات بهبود یافته یا پیشنهادات و مفاهیم جدید را منتشر کنند، منتشر می کنند.
COBIT 2019 طراحی شده است که برای هدایت شرکت ها در ایجاد یک استراتژی حاکمیتی، مجوز بیشتری داشته باشد، در حالی که سازمان ها نیز به راحتی می توانند یک استراتژی حاکمیت منحصر به فرد را به بهترین وجه مناسب سازند. طبق ISACA، "اجزای ساخت و نگهداری یک سیستم حکومتی: فرایندها، سیاست ها و رویه ها، ساختار سازمانی، جریان اطلاعات، مهارت ها، زیرساخت ها، و فرهنگ و رفتارها" تعریف می شود. قبلا به عنوان "تامین کنندگان" در COBIT 5 اشاره شده است، این مولفه ها بهتر تعریف می کنند که کسب و کار نیاز به یک سیستم حکومتی قوی.
طبق گفته ISACA، COBIT 2019 برای مشتریانی که از چارچوب های چندگانه مانند ITIL، ISO / IEC 2000 و CMMI استفاده می کنند - با سیلوهای خاصی در داخل فناوری اطلاعات با استفاده از چارچوب یا استاندارد خود، مناسب است. این نیز مناسب سازمانهایی است که باید از دستورالعمل های قانونی خاص دولت و مقامات محلی پیروی کنند.
چارچوب COBIT 2019 به شرکت ها کمک می کند چارچوب های موجود در سازمان را در سازمان تغییر دهد و درک کند که چگونه هر چارچوب در استراتژی کلی متناسب خواهد بود. این همچنین می تواند به شرکت ها کمک کند تا عملکرد این چارچوب های دیگر را نظارت کنند، به ویژه از نظر امنیت، امنیت اطلاعات و مدیریت ریسک. همچنین طراحی شده است تا مدیران ارشد بیشتر درک کنند چگونه فناوری می تواند با اهداف سازمان سازگار شود.
با توجه به ISACA، می توانید مستقیما نقاط درد در کسب و کار را به برخی جنبه های چارچوب بسنده کنید، و بر نیاز به "فناوری اطمینان کنترل" تأکید کنید. چارچوب CIO ها و دیگر مدیران IT را راهی برای نشان دادن ROI در یک پروژه فناوری اطلاعات و نحوه کمک به دستیابی به اهداف کلیدی کسب و کار می کند.
Sarah K. White By Sarah K. White) نویسنده ارشد CIO ژانویه 2019)
( Sarah k White and Lynn Greener CIO | 2019)
منابع:
- سایت دانشگاه فنی حرفه ای 1394
- سایت MBA دانشگاه صنعتی شریف به نقل از 4 منبع ذیل:
(.1 Brown, Carol and Jeanne W. Ross, 1999, The IT organization of the 21th century: Moving to a Process-Based orientation.
2. Board Briefing on IT Governance, IT Governance Institute – 2003
3. COBIT 3rd Edition- Audit Guidelines, IT Governance Institute – July 2000
4. COBIT 3rd Edition- Implementation Tool Set , IT Governance Institute – July 2000)
3- Sarah K. White By Sarah K. White
Senior Writer, CIO | JANUARY 15, 2019
https://www.cio.com
4 - سایت نرمافزاری پیراسیس، شرکت ارائه دهنده خدمات پشتیبانی شبکه - با نام تجاری مهندسی فناوری اطلاعات و ارتباطات تروند رایا سپهر https://www.pirasys.com
( Sarah k White and Lynn Greener CIO | January 18, 2019)5-
https://www.cio.com
6- Douglas Exum-2015- Technology & Operations Manager at University of Wisconsin-Madison- Brodhead, Wisconsin
https://www.linkedin.com